پاسخ: عبدالرحمان بن ملجم یکی از فراریان گروه خوارج بود که پس از جنگ نهروان به مکه رفت و در آن جا بر ضد حکومت حضرت علی(ع) فعالیت می‏کرد. خوارج در جنگ صفین جزو لشکریان حضرت علی(ع) بودند و با معاویه می‏جنگیدند. آنها کم کم مخالفتشان را با جنگ نشان دادند. خوارج با این که طرفدار پایان جنگ بودند و خود عامل به وجود آمدن صلح با معاویه محسوب می‏شدند، اما پس از حکمیت و تعیین معاویه از طرف حکمیت - عمروعاص و ابوموسی اشعری - به عنوان خلیفه با آن مخالفت کردند. آنان از حضرت علی(ع) خواستند که دوباره با معاویه وارد جنگ شود؛ اما حضرت علی(ع) به پیمانی که داده بود وفادار ماند و پیشنهاد خوارج را پذیرفت. از این جا بود که خوارج به عنوان یک گروه معترض در برابر حکومت حضرت علی(ع) قرار گرفتند و جنگ نهروان را به وجود آوردند. در جنگ نهروان اغلب خوارج کشته شدند جز تعداد اندکی - از جمله عبدالرحمان - که به مکه فرار کردند. این گروه به مرور زمان گسترش پیدا کرد و دارای مذهب فکری و اعتقادی شد.[1]
عامل عمده‏ای که ابن ملجم را وادار به شهادت حضرت علی(ع) کرد، انحراف فکری و اعتقادی او بود. چون خوارج، حضرت علی(ع) را عامل نابسامانی‏های مسلمانان و جایز القتل می‏دانستند که ابن ملجم جزو این گروه بود. از این رو عبدالرحمان در مکه تصمیم به کشتن حضرت علی(ع) گرفت و به همین منظور روانه کوفه، مرکز حکومت علی(ع) گردید. آنچه علاوه بر ناآگاهی و انحراف فکری ابن ملجم، او را به اجرای این تصمیم تشویق و ترغیب نمود، پیشنهادات و تحریکات قطام بود. قطام که دختر جوان و زیبایی بود، با خوارج همفکر بود. ابن ملجم به خاطر عقیده باطل و تفکر خارجی‏گری و در اثر تحریک قطام، حضرت علی(ع) را به شهادت رساند. شخصی را به قتل رساند که رسول خدا(ص) بارها درباره‏اش فرمود: «علیّ مع الحق و الحق مع علی و لن یفترقا حتی یردا علیّ الحوض یوم القیامه»؛[2] علی با حق است و حق با علی است و این دو هرگز از یکدیگر جدا نمی‏شوند تا این که در روز قیامت در کنار حوض کوثر با من ملاقات کنند.

پاورقی:
[1‍] جعفر سبحانی، فروغ ولایت، ص 585 – 599، قم، صحیفه، 1368.
[2‍] خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج 14، ص 321.